خلاصه اقدامات مدیریت و نهاد سازی آب در خراسان بزرگ
دستیابی به توسعه پایدار در رأس اهداف و برنامه‌ریزی‌های کلان بسیاری از کشورهای دنیا و به‌ویژه ایران قرار دارد. فرایندی که در آن اقتصاد، فرهنگ، محیط زیست و اکوسیستم یک منطقه به گونه‌ای هماهنگ با یکدیگر و در مسیری تغییر می‌کنند که در طول زمان بهبود یابند. اینگونه برنامه‌ریزی‌ها منجر به تامین رفاه نسل فعلی و آینده، امنیت اقتصادی ـ اجتماعی و نیز امنیت محیط زیست و تداوم پایداری آنها می‌گردد.
رسیدن به توسعه پایدار و بهره‌برداری مطلوب و بهینه از منابع، امکانات و ثروت‌های خدادادی بدون شناخت دقیق و برنامه‌ریزی صحیح و جامع امکان پذیر نمی‌باشد. رشد و توسعه پایدار در بخش‌های مختلف به‌عنوان یکی از اهداف مهم نظام جمهوری اسلامی ایران مستلزم ایجاد تحول بنیادی در زیرساخت‌هایی چون منابع آب، خاک، کشاورزی و منابع طبیعی و بهره‌برداری درست از آنها و هدایت اصولی فعالیت‌ها در چارچوب برنامه‌ریزی علمی و منطقی است. انجام این مهم در گرو شناخت کامل از وضعیت موجود، تنگناها، محدودیت‌ها، استعدادها و قابلیت‌ها به‌منظور تعیین راهبردهای اساسی و سیاست‌های اجرایی در جهت توسعه پایدار است.
در این راستا گروهی از اساتید دانشگاه فردوسی و کارشناسان مجرب اقدام به راه اندازی یکسری از فعالیت-های مرتبط با مدیریت آب نموده‌اند. اقداماتی که تقدم و تاخر آنها به دنبال «استقرار مدیریت یکپارچه حوضه آبریز کشف رود» و حتی «مدیریت فرانهادی آب در شرق کشور با هدف پایداری» است. نتایج این فعالیت ها با هدف ارائه برنامه یکپارچه به نهاد های دولتی و متولیان آب، نهاد ریاست جمهور، عموم مردم و شورای هماهنگی حوضه آبریز گسیل شده است که در شکل زیر ارائه شده است. و در ادامه در مورد آنها در قالب طرح های فناورانه، طرح¬های کلان مدیریتی و طرح های کلان اقتصادی به صورت مختصر توضیحاتی ارائه خواهد شد.
طرح های کلان مدیریتی
سلسله مطالعات برنامه ریزی راهبردی در استان خراسان جنوبی از سال ۱۳۸۹ آغاز و تا ۱۳۹۲ اجرا شد. در این مطالعات از طریق راه اندازی شورای موقت سیاستگذاری منابع آب مبتنی بر رویکرد مشارکتی گروداران از بخش های مختلف مصرف در مطالعات درگیر شدند. خروجی این مطالعات به صورت مطالعات وضع موجود دشت های استان در ۳۰ مجلد، به همراه ۴ مجلد مطالعات راهبردی استان و نهایتا ۲ مجلد گزارش کلی از این مطالعات در اختیار آب منطقه ای استان قرار گرفته است. این فعالیت نقطه شروع مطالعات راهبردی در استان خراسان رضوی بود که در نهایت به عنوان سند تدبیر آب مشهد وجود پیدا کرده است.
جلسات شب آب خراسان
مجموعه نشست های شب خراسان به منظور برقراری درک مشترک در بین گروداران دشت مشهد و افزایش اجماع آگاهانه به صورت دوره ای در ۷ جلسه و با موضوعات زیر برگزار شده است. این جلسات سنگ بنای شکل گیری سند تدبیر آب مشهد بود است.
فرایند تدبیر آب مشهد
سلسله جلسات تدبیر آب مشهد بر اساس مطالعات انجام شده در خراسان جنوبی و جلسات شب آب خراسان و با هدف تدوین نقشه راه منابع و دستیابی پایداری منابع آب در استان خراسان رضوی از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۳ انجام شد.
راه اندازی کارگروه آب محیط زیست، کشاورزی و منابع طبیعی اتاق فکر استان خراسان رضوی
هدف از راه اندازی کارگروه آب محیط زیست، کشاورزی و منابع طبیعی زیر نظر اتاق فکر استان خراسان رضوی تشکیل کمیته های راهبردی و فوریتی مسائل آب و محیط زیست استان بوده است. این کارگروه از سال آغاز به کار کرده است.
راه اندازی هسته «پژوهشی – فناوری آب » در دانشگاه فردوسی مشهد
هدف از این هسته بومی نمودن دانش مدیریت مصرف آب در استان خراسان رضوی و حل مشکلات و معضلات آب به صورت درون استانی است.
طرح مدیریت فرانهادی آب با هدف پایداری شرق کشور
طرح کلان «مدیریت فرانهادی آب» به عنوان مهمترین پروژه «اقتصاد مقاومتی» در سال ۱۳۹۵ با هدف پایداری شرق کشور و با محوریت آب به کمک هسته «پژوهشی – فناوری آب» آب دانشگاه فردوسی و مرکز پژوهشی آب و محیط زیست شرق شروع شده است.
